چاپارطوس خراسان رضوی ویروس کرونا تاثیر ناگهانی، شدید و چشمگیری بر گردشگری پزشکی داشته و برای بسیاری از کشورها و مناطق ویرانگر بوده و به‌طور ناگهانی درآمد اختصاص‌یافته به درمان‌های بهداشتی و مسافرتی برای نیازهای فوری‌ تخصیص یافته است؛ برنامه‌های گردشگری پزشکی که برای ۶ ماه اول سال ۲۰۲۰ برنامه‌ریزی‌شده بود، لغو و یا به‌طور نامحدود به تعویق افتاد.

بسیاری منابع در گردشگری پزشکی و کشورهای مقصد تحت تاثیر بیماری کووید- ۱۹ قرار گرفته‌اند، البته تقاضا برای درمان مقرون‌به‌صرفه در سرزمین‌های خارجی همچنان باقی‌مانده است. اگرچه برخی از درمان‌ها و اولویت‌های درمانی را نمی‌توان به تعویق انداخت و افراد به دنبال درمان‌های پزشکی با هزینه کمتری هستند، اما بخش عمده‌ای از بازار گردشگری پزشکی انتخابی است.

با توجه به این‌که بسیاری از کشورهای مهم گردشگری پزشکی و کشورهای مقصد تحت تاثیر نامطلوب بیماری کووید- ۱۹  قرار گرفته‌اند، اکثر کارشناسان حتی در زمان بازگشایی مرزها و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی نسبت به آینده بدبین هستند.

آخرین گزارش سفر جهانی پزشکی و گردشگری در مجله IMTJ تخمین می‌زند که گردشگری پزشکی ۳.۵ میلیارد دلار درآمد برای ایالات‌متحده ایجاد می‌کند و تاثیر ویروس کووید- ۱۹ به این معنی است که بسیاری از مقاصد پزشکی در سال ۲۰۲۰ فراموش شدند. همچنین سالانه ۳۵۰ هزار گردشگر پزشکی به  کره جنوبی می‌روند که از هر سه نفر گردشگر یک نفر از کشور چین است و همه‌گیری کنونی بر این میزان تاثیر داشته است.

محققان اظهار کردند: بیماری کووید برای افراد مبتلابه بیماری‌های قلبی و ریوی یا سیستم‌ایمنی ضعیف و همچنین نوزادان و افراد مسن خطر بیشتری دارد و به‌ویژه برای افراد مسن و افرادی که شرایط زمینه‌ای دارند، کشنده است و با توجه به این‌که بسیاری از گردشگران پزشکی در گروه‌های پرخطر قرار می‌گیرند بنابراین بیشتر در معرض خطر ابتلا به کووید هستند.

چندین دهه، میلیون‌ها آمریکایی برای مراقبت‌های پزشکی به کشورهایی مانند تایلند، برزیل و سنگاپور سفر کرده‌اند، اما بیماری همه‌گیر کرونا به گردشگری پزشکی به شدت آسیب وارد کرده است و به دلیل عدم انجام گردشگری پزشکی، بیمارستان‌ها در شیوع ویروس کرونا میلیاردها دلار درآمد گردشگری پزشکی را از دست خواهند داد.

موفقیت بخش پزشکی تایلند در برابر بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹

همه‌گیری جهانی نه تنها برای هر کشوری چالش، بلکه فرصتی نیز ایجاد کرده و تایلند از این فرصت برای مقابله با این وضعیت بی‌سابقه استفاده کرده است.  این کشور با استفاده از فناوری دیجیتال برای گسترش و بهبود خدمات پزشکی از راه دور، ایجاد فضای کسب‌وکار با استقبال بیشتر برای هدایت سرمایه‌گذاری پزشکی و نوآوری و زیرساخت‌های پیشرفته مراقبت‌های بهداشتی خود را به سطح بالاتر رسانده و با محیط جدید سازگار می‌شود.

واکنش تایلند به بیماری همه‌گیرکووید- ۱۹ موفق بوده است و تعداد بسیار پایین ابتلا به عفونت و میزان مرگ‌ومیر پایین باعث تحسین این عملکرد توسط سازمان بهداشت جهانی، سازمان ملل و کارشناسان در سراسر جهان شده است. شاخص جهانی بهبودی بیماری کووید- ۱۹ در تایلند در مقابله با ویروس، در میان پنج کشور برتر از ۱۸۴ کشور قرار دارد و بر انعطاف‌پذیری زیرساخت‌های پزشکی تاکید می‌کند. این موضوع برای افرادی که با بخش پزشکی به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ جنوب شرقی آسیا آشنا هستند، تعجب‌آور نخواهد بود. این شهرت به‌عنوان مقصد گردشگری پزشکی پیشرو بر پایه‌ای از امکانات و پرسنل پزشکی در سطح جهانی شهرت یافته است. همه‌گیری جهانی گردشگری پزشکی را تحت تاثیر قرار داده است، اما مانع ابتکار تایلند در مراقبت‌های بهداشتی نشده است. مهمترین عوامل موفقیت تایلند در این زمینه شامل موارد ذیل است:

نوآوری انعطاف‌پذیر و سرمایه‌گذاری

این کشور در حال تبدیل شدن به مقصدی بسیار مهم برای سرمایه‌گذاری در فناوری و خدمات پزشکی است. براساس شورای سرمایه‌گذاری تایلند (BOI) که طی سال جاری طیف وسیعی از اقدامات را برای تسریع در سرمایه‌گذاری در بخش پزشکی انجام داده، برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها با مبلغ ۴۰۰ میلیون دلار در نیمه اول سال ۲۰۲۰ بیش از ۵۰ درخواست ارسال شده است. این برنامه‌ها هم از طرف سرمایه‌گذاران جهانی و هم از طریق سرمایه‌گذاران داخلی، بیشتر برای تولید تجهیزات پزشکی و تجهیزات برای پشتیبانی از پاسخ سریع به بیماری کووید- ۱۹ بوده است.

تایلند گام‌های تدریجی برای بازگشایی گردشگری پزشکی برداشته  و اجازه داده است از پایان ماه جولای۲۰۲۰، تعداد محدودی از افراد برای درمان به این کشور وارد شوند. دستورالعمل‌های دقیق برای گردشگران پزشکی و حداکثر سه نفر همراه با بیمار شامل آزمایش منفی بیماری کووید در ۷۲ ساعت قبل از عزیمت، آزمایش‌های مکرر در این کشور و قرنطینه ۱۴ روز در بیمارستان و سایر اقدامات برای پیشگیری اعلام شده است.

تحول پزشکی به صورت دیجیتالی

بیمارستان بین‌المللی بومرونگراد (Bumrungrad) در بانکوک تایلند در حال پذیرش بیماران خارجی است و در اواخر سال ۲۰۱۹ مشاوره پزشکی از راه دور را آغاز کرد و در ماه مارس ۲۰۲۰ که بیماری همه‌گیر شیوع یافته بود، کار خود را گسترش داد. این موارد باعث سهولت بیشتر برای دسترسی به مراقبت در بیمارستان‌ها خواهد شد، زیرا افراد آزمایش انجام می‌دهند، دارو دریافت می‌کنند و به موارد بسیاری دسترسی دارند.

محققان افزودند: با طراحی بیمار محور این سرویس، استفاده از آن حتی برای افراد مسنی که با فناوری آشنایی ندارند نیز آسان است. بیماران از سراسر آسیا، خاورمیانه و ایالات‌متحده علاوه بر بیماران در تایلند نیز می‌توانند از آن استفاده کنند و هدف گسترش خدمات پزشکی از راه دور  بعد از بیماری همه‌گیر است و در آن از آخرین فناوری‌ها و روش‌های درمانی نیز استفاده خواهد شد تا بهترین مراقبت را به بیماران در هرکجا ارائه کنند.

از طریق برنامه تلفن همراه بیماران در هر مکانی می‌توانند از طریق مشاوره در مورد سرطان، مسائل دستگاه گوارش، ارتوپدی، دندانپزشکی، بهداشت روان، توان‌بخشی و سایر موارد مختلف با پزشکان متخصص ارتباط برقرار کنند.  این پلت‌فرم به‌عنوان کمک پزشکی آنلاین، تبادل آسان اطلاعات بین بیماران و متخصصان مراقبت‌های بهداشتی را تسهیل می‌کند. همچنین امکان دسترسی به داروخانه‌ها، بیمارستان‌ها، خدمات بیمه و سایر خدمات کمک پزشکی را به زبان تایلندی یا انگلیسی فراهم می‌کند.

بررسی اجمالی گردشگری سلامت، برای مثال در کشور ترکیه، هند، تایلند و مکزیک اطلاعات مهمی از نظر تعداد گردشگران در مورد اهمیت اقتصادی گردشگری پزشکی فراهم می‌کند.

گردشگری پزشکی یک تلاش اقتصادی در حال رشد در سراسر جهان است که با توجه به توانایی ارائه امکانات و درمان قابل مقایسه با آنچه در کشورهای با درآمد بالا و موسسات پزشکی دارای رتبه‌بندی برتر در جهان ارائه می‌شود و می‌توان موارد مرتبط با بستری و هزینه‌های درمان را  تا ۹۰ درصد کاهش داد.

درآمد تخمینی از گردشگری پزشکی (از ۵۴۳ میلیون دلار برای جمهوری دومنیکن تا ۳.۸ میلیارد دلار آمریکا برای تایلند) نشان می‌دهد که گردشگری پزشکی، با وجود بحران شدید، دارای پتانسیل رشد بالایی است.بدیهی است که گردشگری پزشکی در سال ۲۰۲۱ صرف‌نظر از اندازه یا سرعت رشد، با الگویی که در سال ۲۰۱۹ می‌شناختیم، متفاوت خواهد بود. گردشگران پس از همه‌گیری به دنبال انجام موارد درمان با رعایت موارد مرتبط با سلامتی و ایمنی بیشتر هستند.

جستجوی گردشگران پزشکی برای درمان‌های باکیفیت بالا اما قیمت مناسب توسط موسسات انجام می‌شود و به نظر می‌رسد که همه‌گیری تعداد این موسسات را در همه کشورها افزایش دهد. البته گردشگری پزشکی هنوز در مراحل ابتدایی است و سهم آن در تولید ناخالص داخلی نسبتا کم است. بنابراین، با اختلاف درآمد بین کشورها، نرخ ارز مطلوب و کیفیت خدمات قابل مقایسه، آینده گردشگری پزشکی احتمالا بر همه‌گیری بیماری کووید- ۱۹ با نرخ رشد پایین‌تر از نرخ فعلی غلبه خواهد کرد.

تحول بالقوه در گردشگری سلامت

بسیاری از موارد گردشگری سلامت به تاخیر افتاده‌اند و اولین گردشگران پزشکی در پساکرونا احتمالا به دنبال سفر درمانی با قیمت مناسب، زمان کم انتظار و رعایت موارد بهداشتی هستند. البته برای بیمارانی که نگران شیوع بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹ هستند، اقامت بسیار مهم است.

مهمترین پیامد ناخواسته اما مفید شیوع بیماری کووید دقت افراد بر روی موارد بهداشتی است. گردشگران پزشکی ممکن است با شرایط ویزای جدید مانند گواهینامه‌های واکسیناسیون مواجه شوند و با گوشی‌های هوشمند ردیابی شوند. در پایان می‌توان انتظار داشت که به‌عنوان پاسخی به احساس عمومی انزوا و از دست‌دادن تعامل اجتماعی که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان بر اثر خانه‌نشینی کرونا تجربه کرده‌اند، علاقه به گردشگری سلامت بیشتر شود.

چاپارطوس خراسان رضوی در هفته گذشته چندین برگزیده کشوری در عرصه‌های مختلف فرهنگی و هنری داشت که بار دیگر ظرفیتهای فراوان این خطه از ایران اسلامی را به رخ کشیدند و در رویدادهای مختلف خوش درخشیدند.

چاپارطوس خراسان رضوی دکتر ابراهیم خالقی اظهار کرد: در یک هزار و بیست و ششمین عمل اهدای عضو از اهداکننده مرگ مغزی؛ کودک ۶ ساله‌ای به نام ملیکا ابراهیمی که ازICU اعصاب  بیمارستان شهید هاشمی‌نژاد به واحد فراهم‌آوری اعضای پیوندی در مرکز پیوند اعضای دانشگاه مشهد معرفی‌شده بود، پس از انجام مراحل تأیید مرگ مغزی و رضایت خانواده وی در بیمارستان منتصریه تحت عمل جراحی اهدای عضو قرار گرفت.

مسئول واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: کلیه‌های زنده‌یاد ملیکا ابراهیمی در بیمارستان منتصریه  به آقای ۴۵ ساله ساکن  اسفراین که سال‌ها از نارسایی کلیه رنج می‌برد و با دیالیز تحت درمان بود به‌صورت اهدا و  پیوند شد.

وی ادامه داد: کبد زنده‌یاد ملیکا ابراهیمی نیز برای پیوند به بیمارستان بوعلی شیراز ارسال شد.

خالقی یادآور شد: همچنین قرنیه‌های مرحومه ملیکا ابراهیمی نیز جهت پیوند به بانک چشم دانشگاه علوم پزشکی مشهد ارسال شد.

چاپارطوس خراسان رضوی  استادیار الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: حقیقت هدایت نوری است که متناسب با ویژگی‌های شخصی پیامبران در کتب آسمانی تجلی یافته و به دلیل آن‌که پیامبر خاتم(ص) انسان کامل است منشور ایشان نیز شفاف‌ترین منشور محسوب می‌شود.

علی‌رضا آزاد در کانال خود در فضای مجازی با اشاره به تقریرهای مختلف در مورد حقیقت هدایت درباره «لوح محفوظ» و «ام‌الکتاب»، اظهار کرد: بنا بر تقریری که ما از واژه «کتاب» داشتیم، «ام‌الکتاب» به معنای مادر کتاب‌ها، منشأ، مخزن، اساس و محل جمع معنای کتاب‌های آسمانی است. علامه طباطبایی در خصوص آیات زخرف مطلبی را بیان می‌کنند که به آیه دوم سوره لقمان بسیار نزدیک است. در آیه دوم سوره لقمان بیان شده «تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ الْحَکِیمِ» و در آیه چهارم سوره زخرف نیز این‌گونه بیان می‌شود که «وَإِنَّهُ فِی أُمِّ الْکِتَابِ لَدَیْنَا لَعَلِیٌّ حَکِیمٌ»؛ بنابراین در هر دو آیه کلمات «حکیم» و «کتاب» به کار رفته است.

وی ادامه داد: علامه طباطبایی در این‌باره می‌گوید که نام‌گذاری «لوح محفوظ» به «ام‌الکتاب» به این دلیل بوده است که سرمنشأ همه کتب آسمانی است و منظور از حکیم بودن قرآن این است که قرآن در جایگاه اولی و اصلی خود در ام‌الکتاب، تفصیل و تقسیمی به سوره، آیه و کلمات نداشته و این تفصیل پس از آن که قرآن به صورت قرآن عربی درآمده است، انجام شده است.

استادیار الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: علامه طباطبایی در تفسیر آیه هفتم سوره آل‌عمران به صورت مفصل در مورد «تأویل» تعبیرات عجیبی را بیان می‌کنند. ایشان می‌گویند که تأویل قرآن، رسیدن به حقیقت قرآن در لوح محفوظ است که نه از سنخ لفظ است و نه از سنخ معنا. ما همواره بیان می‌کنیم که با گذر از لفظ به معنا می‌رسیم، اما علامه می‌گوید که حقیقت قرآن نه لفظ است و نه معنا. زمانی که مقولاتی همچون مادر، صداقت، محبت و... بیان می‌شود مفهومی در ذهن ایجاد می‌شود، اما سؤال این‌جاست که آیا آنچه در ذهن شکل می‌گیرد، لفظ دارد؟ در واقع آن را با لفظ بیان می‌کنیم، اما آنچه در ذهن به وجود می‌آید از جنس لفظ نیست.

آزاد خاطرنشان کرد: علامه بیان می‌کند که حقیقت قرآن در ام‌الکتاب چنان نوری است که این نور و حقیقت هدایت در لوح محفوظ و در ام‌الکتاب وجود دارد؛ این حقیقت لفظ نیست، اعراب ندارد، سوره و آیه نبوده و قابل تجزیه به اجزا هم نیست، بلکه حقیقتی بسیطه است. این حقیقت هدایت به موسی تابید و تورات شد، به عیسی تابید و در انجیل تجلی یافت و به محمد مصطفی(ص) تابید و قرآن شد. این حقیقت همانند نوری است که به منشورهای مختلفی می‌تابد و به تناسب ابعاد و تراش منشور، زاویه تابش این نور به منشور و شفافیت منشور، نور متفاوتی ایجاد می‌کند.

وی عنوان کرد: به دلیل آن‌که پیامبر خاتم(ص) انسان کامل است، به این ترتیب منشور ایشان نیز شفاف‌ترین منشور محسوب می‌شود. بنابراین این نور ازلی و ابدی در این منشور تجلی اعظم پیدا کرده است. تجلی اعظم نور ام‌الکتاب که مادر همه کتاب‌های آسمانی و محل جمع قوانین الهی و کائنات است، در منشور وجود پیامبر خاتم(ص) قرآن را به وجود می‌آورد. اگر چنین برداشتی از ماهیت قرآن داشته باشیم، نوع نگاهمان به قرآن تغییر پیدا خواهد کرد. 

استادیار الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد افزود: از جمله تبعات و لوازم پذیرش این دیدگاه و نگرش این است که ویژگی‌های شخصی یک پیامبر در چگونگی دریافت حقیقت نقش‌آفرین است. همانطور که ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی مردم و قوم هر پیامبر در زمان نزول آیات و بعثت ایشان سنجیده می‌شده است، به همین نسبت نور ملکوتی لوح محفوظ و حقیقت هدایت الهی نیز با ویژگی‌های پیامبری که آن را دریافت می‌کند، متناسب است.

آزاد تصریح کرد: عمده رویکردی که عارفان نسبت به قرآن دارند و آنچه علامه طباطبایی در ذیل آیه چهارم سوره زخرف و آیه هفتم سوره آل‌عمران در خصوص حقیقت قرآن و تأویل بیان می‌کند، چنین برداشت عارفانه‌ای است. امام خمینی(ره) نیز در جمله‌ معروفی در این خصوص بیان کرده‌اند که «جبرئیل را نیز پیامبر نازل می‌کرد». این حقیقت قرآن و این نوع نگرش به قرآن، راه را برای تفسیرهای عصری، کاربردی و امروزی از قرآن باز می‌کند که ماهیت قرآن جزء قدیمی‌ترین مباحثی است که در زمینه عقاید اسلامی وجود دارد.

وی اضافه کرد: سهروردی مجموعه وصیت‌نامه‌ای به فرزند خود نوشته است که در آن این جمله را بیان می‌کند که «قرآن را چنان بخوان که گویی بر خود تو نازل می‌شود». چنین رویکردهایی به قرآن در دیدگاه ابن‌عربی و بسیاری از عرفا موج می‌زند. بیان این دیدگاه‌ها الزاماً به معنی قبول آن‌ها نیست، اما تقریری متفاوت از تقریرهای مرسوم را بیان می‌کند که در سنت عرفانی ما سابقه دارد. این سنت عرفانی بسیار کاربستی است و زمینه را برای کاربردی کردن قرآن ایجاد می‌کند. 

اخلاص زمینه‌ساز کشف حکمت در انسان‌ها است

استادیار الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: علامه طباطبایی «حکیم» را به معنای تجزی‌ناپذیری بیان می‌کند به این معنا که این حقیقت جزء نداشته و بسیط است. با این حال برخی بیان می‌کنند «حکیم» به این معنی است که در آن باطل راه ندارد. نکته‌ای که در این خصوص می‌توان بیان کرد این است که «لهو الحدیث» آیه ششم سوره لقمان در برابر «کتاب حکیم» آیه دوم بیان شده است. این موضوع نشانگر بیان موضوعات محتوایی در این سوره است و مباحث فقهی در این سوره وجود ندارد و به تعبیری این آیه عقاید انسان را بیان می‌کند.

آزاد با بیان این‌که «حکیم صفت خدا و صفت کلام خداست»، عنوان کرد: نتیجه سخن و کتاب حکیمانه، حکمت خواهد بود و چنانچه کتاب که می‌توان از آن به عنوان ورودی نام برد، حکیمانه نباشد، در انسان نیز حکمت شکل نخواهد گرفت. روایت هر کس چهل شبانه‌روز خود را برای خدا خالص کند و تصمیم بگیرد در این چهل روز نیات او در هر کاری خالصانه برای خدا باشد، خداوند چشمه‌های حکمت را از قلب او بر زبانش جاری می‌کند نیز در این خصوص بیان می‌کند که حکمت در دل مؤمن و انسان‌ها وجود دارد، اما برخی عوامل مانع جوشش این چشمه‌ها به سوی زبان، عقل، چشم، گوش، دست و... می‌شود که اخلاص در راه خدا این موانع را بر می‌دارد.

وی اضافه کرد: به عبارتی حکمت در انسان‌ها به وجود نمی‌آید، بلکه کشف می‌شود. در بسیاری از آیات نیز دو واژه «کتاب» و «حکمت» در کنار یکدیگر آمده‌اند. در برخی از آیات قرآن کتاب بر حکمت مقدم شده و در برخی دیگر حکمت بر کتاب مقدم شمرده می‌شود.