مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: به پیشنهاد اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی با همکاری آستان قدس رضوی، موضوع زیارت رضوی در فهرست میراث فرهنگی معنوی ملی ایران به شماره ۲۰۱۵ ثبت شد.
چاپارطوس خراسان رضوی، ابوالفضل مکرمی‌فر روز دوشنبه افزود: زیارت مفهومی است جهان شمول که در میان ادیان مختلف مشترک است که آن را به حضور در مکان‌های مقدس به قصد تکریم و تعظیم و انس گرفتن با تشرف باطنی و یا حضور معنا نموده‌اند.
وی با بیان این که زیارت عامل ارتباط و اُنس روحی و قلبی انسان با منشأ خیرات و برکات محسوب می‌شود ادامه داد: در دین اسلام به ویژه در آیات قرآن کریم به موضوع زیارت اشاره شده و روایات متعددی بر فضیلت زیارت خاندان نبوت و امامت تأکید دارد و اهداف و آثار فراوانی برای آن شمرده شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: پس از هجرت تاریخی-سیاسی حضرت رضا(ع) از مدینه به مرو، به استناد منابع موثق، ارادتمندان آن امام همام در طول مسیر و در شهرها و روستاهای ایران به زیارتش می شتافتند اما پس از شهادت ایشان در سال ۲۰۳ هـ.ق، محل خاکسپاری امام هشتم(ع)، به نام «مَشهدِ طوس» مطاف زائرانش از اطراف و اکناف گردید و اولین بارقه‌های زیارت رضوی درخشیدن گرفت و به تدریج ابعاد این موضوع گسترش یافت.
مکرمی فر افزود: حال با گذشت حدود ۱۲۰۰ سال از واقعه شهادت ثامن الحجج (ع) زیارت رضوی از جنبه های مختلف مشحون از آداب و رسوم و باورهایی است که به اهمیت این موضوع به عنوان میراث فرهنگی ناملموس مذهبی افزوده است که می‌توانیم به مواردی نظیر چاووش خوانی در مبدأ، توقف در تپه سلام‌های متعدد قبل از مشهد مقدس، سلام دادن به آن حضرت در داخل شهر مشهد، تشرف به بارگاه ملکوتی حضرت (ع)،خواندن زیارتنامه و ادای احترام و تعظیم و زیارت از راه دور و نسبت دادن عنوان "مشهدی"به زیارت کنندگان پس از بازگشت از سفر زیارتی، اشاره کنیم.
وی ادامه داد: زیارت حضرت امام رضا(ع) در بین تمام ادیان اسلامی و حتی در بین سایر مذاهب نیز به عنوان یک سنت پسندیده متداول است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: برخی از این آداب عبارتند از غسل زیارت قبل از تشرف به حرم، پوشیدن لباس پاک، کوتاه برداشتن گامها هنگام حرکت به سمت روضه مقدس و با آرامی و وقار حرکت کردن، پا برهنه بودن هنگام تشرف به روضه منوّر، استفاده از عطر، توجه و حضور قلب داشتن در وقت رفتن به حرم مطهر، توقف در آستانه حرم شریف و اجازه ورود خواستن، بوسیدن آستانه مبارک، سجده کردن برای خدا به شکرانه توفیق زیارت، داخل شدن به حرم با پای راست و خارج شدن از آن با پای چپ، نزدیک شدن به ضریح از پیش روی ، ایستاده بودن هنگام زیارت، گفتن تکبیر، خواستن حاجت برای خود و برادران دینی.
مکرمی فر افزود: ثبت این اثر معنوی با گستره ملی ایران مقدمه‌ای خواهد بود بر انجام پژوهشهای مرتبط با آداب و رسوم، باورها، سنتها و اعتقادات اقوام ایرانی و زمینه‌ای برای بازشناسی و حفظ و ترویج آنها در تمام کشور است.
وی ادامه داد: با توجه به غنای موضوع "زیارت رضوی" با گستره ملی و جهانی به پیشنهاد این اداره کل و همکاری مؤثر آستان قدس رضوی، موضوع در تاریخ نهم دی ماه سال۱۳۹۸ به شماره ۲۰۱۵ در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسید و اکنون به استانداران سراسر کشور ابلاغ شده است.
هم اکنون بیش از هزار و ۷۰۰ بنا، محوطه و اثر تاریخی و فرهنگی خراسان رضوی در فهرست آثار ملی ثبت شده است.